Çocuğum için en doğru okulu nasıl seçeceğim diye soruyorsanız hayatınızın en zor kararlarından birini vermek üzeresiniz. Bir okul tanıtımından diğerine koşuyorsunuz. Her bir tanıtımda en üst mevkideki kişilerden uzun uzun okulun tarihçesini dinliyorsunuz. Sadece rüyalarınızda sahip olabileceğinizi düşündüğünüz öğrenme deneyimini anlatan sunumlar ve görsellerle başınız dönüyor. Anlatılanlar gerçekten yapılıyor mu, yapılanlar gerçekten anlatılıyor mu diye düşünüyorsunuz. Bir süre sonra ise tüm okul tanıtımlarının birbirine benzeyen standart sunumlardan oluştuğunu keşfediyorsunuz. İşte işler bu noktadan sonra daha da karmaşıklaşıyor. “Çocuğum için en doğru okul hangisi”nden çok artık “benim şartlarım için en uygun okul hangisi” demeye başlıyorsunuz. Tam da o an okul seçerken keşke bir reçetem olsa diye hayıflanıyorsunuz.
Her yıl ortamala yaklaşık 125-150 aday veli ile bire bir görüşme yapma fırsatı yakalıyorum. Bu görüşmelerde dikkate alınan kriterlerin genellikle ev-okul arasındaki mesafe, ekonomik durum, sınıf öğretmeni seçimi, okulun geçmişi ve tanınırlığı, yabancı dil öğrenimi, kodlama ve maker gibi popüler uygulamaların varlığı olduğunu görüyorum. Ancak bir eğitimci ve anne olarak benim kriterlerim bunlardan farklılık gösteriyor. Bu kriterleri belirlerken sadece “bir yıllık” öğrenme deneyimini dikkate almıyorum. Eğer söz konusu olan ilköğretim ise 8 yılı, okul öncesi de dahilse 10 yılı dikkate almak gerekiyor. Aile-okul arasındaki kanalın sağlıklı oluş(a)maması ve ailelerin yanlış okul seçimleri dolayısıyla her sene o okuldan bu okula sürüklenen çocuklar ne yazık ki en büyük zararı görüyorlar. Çözüm ise önceliklerimizi doğru belirlemek ve bu önceliklere göre okul seçimini akıllıca yapmak.
İşte bu şaşırtmacalar içinde çocuğunuz için en doğru okulu seçerken yol gösterecek, sizler için belirlediğim 6 kritere göz atabilirsiniz:
- Okulun vizyonu, kazandırmayı hedeflediği temel değerler ve okul kültürü: Okulu ziyaret etmeden önce mutlaka web sitesini ziyaret edin. Okulun misyonu, vizyonu ve kazandırmayı hedeflediği temel değerleri inceleyin. Sizin beklentilerinizle örtüşüyor mu? Eğitim anlayışınızla paralel mi? Okul kültürünün okul vizyonuna ulaşmak ve temel değerleri kazandırmak için doğru kurgulanıp kurgulanmadığını gözlemleyin. Ziyaretiniz sırasında görüştüğünüz yöneticilerin ve öğretmenlerin eğitim vizyonunu sorun. Öğrencileri, öğretmenleri ve çalışanları doğal ortamında gözlemleyin. Koridorlara, panolara ve öğrenci çalışmalarına bakın. Tüm bu ögeler gerçekten de okulun vizyonunu yansıtıyor mu?
- Okulda yürütülen eğitim-öğretim programı ve bu programın uygulanma şekli: Okul tanıtım sunumlarında belki de en çok odaklanmanız gereken konulardan biri öğretim programı. Çocuğunuzun gelecekte ihtiyaç duyacağı bilgi ve becerilerle donanmasında iyi kurgulanmış bir öğretim programının önemi elbette çok büyük. Okula özel bir öğretim programı var mı? Bu program okulun misyon ve vizyonu ile bağlantılı mı? Öğretim programı 21. yüzyıl becerilerini geliştirmeyi hedefliyor mu? Okuduğunu anlama, üst düzey düşünme, problem çözme ve eleştirel düşünme gibi becerileri geliştirmeye yönelik güncel uygulamalara yer verilmiş mi? Öğrenme ortamları bu programların yürütülmesi için tasarlanmış mı? STEM gibi disiplinlerarası yaklaşımlar uygulanıyor mu? Öğrencinin entellektüel birikimini güçlendiren çalışmalara yer veriliyor mu? Yaşam becerilerini kazandırmaya yönelik uygulamalar müfredata entegre edilmiş mi? Ölçme ve değerlendirme uygulamaları tüm sınıf düzeylerinde çocuğunuzun gelişimini takip edebilecek şekilde gerçekleştiriliyor mu?
- Okulun yabancı dil öğrenim programı: Bir okulu güçlü kılan özelliklerden biri de dil gelişimine verdiği önem hiç şüphesiz. Okuldan İngilizce’yi (eğer birinci yabancı dil ise) ne derece iyi öğrettiğine dair size kanıtlar sunmasını talep edin. Çocuğunuzun mezun olduğunda öğretilen birinci yabancı dilde hangi seviyeye gelmesini beklediklerini sorun. Hangi dil sertifika programları okulda yürütülüyor? Hangi dil destek programları ve etkinlikleri hayata geçirilmiş? Yurt dışı bağlantılı değişim programları, yaz okulları, kültür gezileri düzenleniyor mu? JMUN (Junior Model United Nations), WSC (World Scholar’s Cup) ve Drama gibi kulüplerin var olup olmadıklarını öğrenin. Eğer varsa ikinci yabancı dil olarak seçilen başka bir dil öğrenimi programı olup olmadığını mutlaka sorun. İkinci yabancı dil için müfredatta ne kadar zaman ayrıldığını ve okulun bu programdaki hedeflerini sorgulayın. Unutmayın İngilizce zorunluluksa ikinci bir yabancı dil öğrenmek çocuğunuz için ayrıcalıktır. Çocuğunuzun çok kültürlü, dünya vatandaşı olması için birden fazla dille haşır neşir olması elzem.
- Okulun akademik ve idari kadrosunun yetkinliği: Nitelikli bir okul için başta okul müdürü olmak üzere tüm okul yöneticileri ve öğretmenlerin yetkinliği en önemli unsurlardan biri. Lider, okula yön veren ve okulda rol model olan kişidir. Okul liderinin okulun misyonunu gerçekleştirmesi yanında okulun yenilikçi ve değişime karşı adapte olabilen yapısını kurgulaması gerekir. Bu liderlik anlayışı içinde öğretmenlerin de kendini sürekli yenilemesi ve hayat boyu öğrenenler olması beklenir. Öğretmenlerin yetkinlikleri, öne çıkan özellikleri, yüksek lisans eğitimine verilen önem, okul içinde ve dışında katıldıkları mesleki gelişim programları akademik kadronun güçlü olduğunun göstergeleridir. Okulda bir koçluk ya da mentorluk yapısı var mı? Öğretmenler müfredatı sürekli yenilemek ve güncellemek için birlikte çalışıyorlar mı? Her öğrenciye ulaşabilecek öğrenme ortamını oluşturabiliyorlar mı?
- Okuldaki sosyal etkinliklerin zenginliği: Çocuğunuzun akademik gelişimi yanından sosyal ve duygusal gelişimi de buna paralel gitmeli. Okulun sosyal etkinliklerinin sosyal becerilerin gelişimde etkisi yadsınamaz. Okulda uygulamalı derslerin neler olduğunu öğrenin. Sanat, müzik ve spor alanında yapılan çalışmalar nelerdir? Takımlar, kulüpler, okul sonrası etkinlikler, hafta sonu okulu, il içi, şehir dışı ve yurt dışı gezileri hakkında bilgi edinin.
- Okul-aile iş birliği ve güçlü iletişim: Çocuğunuzun okuldaki eğitim ve öğretim fırsatlarından maksimum yararlanabilmesi için okul ile aranızdaki iletişimin güçlü bağlarla kurulmuş ve korunuyor olması gerekir. Okul, düzenli olarak sizi okulla ilgili gelişmelerden haberdar ediyor mu? Çocuğunuzla ilgili bireysel takip nasıl yapıyor? Ödevler, ölçme-değerlendirme sonuçları, okul takvimi, okuldan haberler sizlerle düzenli olarak nasıl paylaşıyor? Çocuğunuzun öğretmenleriyle iletişimi hızlı ve etkili bir şekilde kurabiliyor musunuz? Sorularınıza hızlı ve etkili cevaplar alabiliyor musunuz? Okul sizleri dinlemek için bir kanal oluşturuyor mu?
Yeni dönem kayıtlarının tüm hızıyla devam ettiği, okulların öğrenci kapmak için her türlü stratejiyi denediği, (sözde) başarı bursu rakamlarının havada uçuştuğu şu dönemde, çocuğunuzun doğru okulda okumasını istiyorsanız lütfen tüm bu kriterlere göz atmadan önce seçtiğiniz okulun okula kabul sürecinde göstermiş olduğu tutum, davranış ve etik süreci sorgulamanızı tavsiye ediyorum. Nitekim hiç şüphesiz o okulun çocuklarınıza kazandıracağı da benzer değerler olacaktır.
** Bu yazı Eğitimdeteknoloji.com da yayımlanmıştır.
